Ung Thư Đại Trực Tràng: Nỗi Lo Cho Thế Hệ Trẻ Và Bí Quyết Phòng Ngừa

Theo báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (GLOBOCAN) 2022, Việt Nam ghi nhận khoảng 16.835 ca mắc mới mỗi năm, với hơn 8.400 ca tử vong. Đáng báo động, 20-30% bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã di căn, khiến cơ hội sống sót giảm mạnh. Với thế hệ trẻ – những người năng động và nhạy bén với sức khỏe – đây là lúc cần hành động để bảo vệ bản thân và gia đình.

Khi Ung Thư Không Chừa Người Trẻ

Nếu bạn nghĩ ung thư đại trực tràng chỉ là bệnh của người già, hãy nghĩ lại. Ngày càng nhiều người dưới 40 tuổi được chẩn đoán mắc bệnh, và lối sống hiện đại chính là "thủ phạm". Ăn nhiều thịt đỏ, ít rau xanh, lười vận động, hút thuốc, uống rượu bia - tất cả đều là "mồi lửa" cho ung thư đại trực tràng. Đây không còn là vấn đề của tương lai xa, mà là nguy cơ hiện hữu với thế hệ trẻ.

Đồ ăn nhanh là sát thủ vô hình.webp

Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư có thể phòng ngừa và chữa khỏi cao nhất nếu phát hiện kịp thời. Thực tế, nếu được tầm soát định kỳ, tỷ lệ chữa khỏi có thể lên tới hơn 90%. Ngược lại, nếu phát hiện muộn, khi bệnh đã di căn, việc điều trị trở nên phức tạp và cơ hội sống sót giảm mạnh.

Thực Trạng Đáng Lo Ngại

Ung thư đại trực tràng đang gia tăng cả về tỷ lệ mắc và tử vong, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Theo GLOBOCAN 2022, đây là loại ung thư đứng thứ ba về số ca mắc mới và thứ hai về tỷ lệ tử vong trên thế giới. Tại Việt Nam, khoảng 1/5 đến 1/3 bệnh nhân được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, tức là ung thư đã lan sang các cơ quan khác, khiến việc điều trị phức tạp và tiên lượng xấu. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm.

Tại Sao Bệnh Trẻ Hóa?

Một thực tế đáng lo ngại là ung thư đại trực tràng ngày càng xuất hiện ở người dưới 40 tuổi, xóa tan quan niệm rằng đây chỉ là bệnh của người cao tuổi. 

Phó giáo sư, tiến sĩ Phạm Cẩm Phương- Giám đốc trung tâm YHNN & UB, Bv Bạch Mai. 

Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, lối sống hiện đại là nguyên nhân chính. Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

Phát Hiện Sớm: Vũ Khí Hiệu Quả Nhất
Theo PGS Phạm Cẩm Phương, ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư có khả năng phòng ngừa và chữa khỏi cao nhất nếu được phát hiện kịp thời, với tỷ lệ chữa khỏi vượt 90%. Tuy nhiên, ở giai đoạn sớm, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến tầm soát định kỳ trở thành cách duy nhất để phát hiện sớm. Các phương pháp tầm soát hiệu quả bao gồm:

Ngoài ra, các xét nghiệm chỉ dấu ung thư như CEA, CA 19-9 thường được dùng để theo dõi sau điều trị, không phù hợp cho sàng lọc ban đầu.

Ai Cần Tầm Soát Và Khi Nào?

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế Việt Nam năm 2018, những người có nguy cơ cao – như có tiền sử viêm ruột mạn tính, polyp, hoặc gia đình mắc ung thư đại trực tràng – cần được tầm soát ưu tiên. Đối với người bình thường:
Từ 45 tuổi trở lên: Nên thực hiện tầm soát định kỳ, ngay cả khi không có triệu chứng. Xét nghiệm máu ẩn trong phân có thể làm hàng năm, nội soi đại tràng mỗi 10 năm nếu kết quả bình thường.
Có tiền sử gia đình: Bắt đầu tầm soát sớm hơn 10 năm so với tuổi người thân được chẩn đoán. Ví dụ, nếu cha mẹ mắc bệnh lúc 50 tuổi, bạn nên bắt đầu từ 40 tuổi.
Có polyp hoặc bệnh viêm ruột: Tầm soát mỗi 1-3 năm tùy mức độ.
PGS Phạm Cẩm Phương nhấn mạnh: “Đừng đợi đến khi có triệu chứng như đau bụng, đi ngoài ra máu, sụt cân hay rối loạn tiêu hóa mới đi khám. Lúc đó, bệnh có thể đã ở giai đoạn nặng.”

Phòng Ngừa Từ Lối Sống Lành Mạnh

Pizza là món được giới trẻ ưa chuộng nhưng không tốt nếu ăn nhiều.jpg

Bên cạnh tầm soát, lối sống lành mạnh là "lá chắn" quan trọng để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Bạn có thể bắt đầu với:
Chế độ ăn uống: Tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ; hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn.
Vận động: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để kích thích nhu động ruột.
Tránh thói quen xấu: Nói không với thuốc lá và hạn chế rượu bia.
Những thay đổi này không chỉ giúp phòng ngừa ung thư mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, giúp bạn sống năng động và tự tin hơn.

Hành Động Ngay Hôm Nay
Ung thư đại trực tràng không còn là "bệnh của người già". Với xu hướng trẻ hóa, nó đang trở thành mối đe dọa cho thế hệ trẻ, đặc biệt khi lối sống hiện đại làm tăng nguy cơ. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát rủi ro bằng cách tầm soát định kỳ và sống lành mạnh. Đừng để sự chủ quan cướp đi cơ hội sống khỏe mạnh. Hãy lên lịch khám sức khỏe ngay hôm nay và chia sẻ thông tin này với gia đình, bạn bè để cùng nhau xây dựng một thế hệ khỏe mạnh hơn!